चर्तुभूज राम मंदिर
मांडू, धार, मध्यप्रदेश
मांडू येथे स्थित चतुर्भुज श्री राम मंदिर हे अतिशय प्राचीन मंदिर आहे. या मंदिरात असलेले चतुर्भुज श्री राम स्वरूप जगात इतरत्र कुठेही दिसत नाही. चतुर्भुज श्री राम मंदिराच्या राम दरबाराच्या पुतळ्याच्या खाली विक्रम संवत ९५७ मध्ये पुतळा बांधल्याचा उल्लेख आहे.
विक्रम संवत १८२३ मध्ये महंत रघुनाथ दासजी महाराज पुणे यांच्या स्वप्नात भगवान श्रीराम चार हातांच्या रूपात प्रकट झाले आणि त्यांनी सांगितले की, येथे उंबराच्या झाडाखाली भैरवबाबांची मूर्ती आहे. मांडूची पूर्व दिशा. मूर्तीच्या खाली एक तळघर आहे, त्यामध्ये माझी चतुर्भुज स्वरूपाची मूर्ती आहे, त्यानंतर महंत रघुनाथदासजी महाराज पुण्याहून फेरफटका मारत असताना मांडू येथे आले आणि त्यांनी धारच्या राणी शकूबाई पवार यांची भेट घेतली आणि त्यांना संपूर्ण स्वप्न सांगितले.राणी शकूबाई मांडू येथे आल्या आणि महंत रघुनाथ दासजींनी सांगितलेल्या ठिकाणी उत्खनन करून घेतले. उत्खननादरम्यान, गुहेत बांधलेल्या गर्भगृहात प्रभू रामाच्या चतुर्भुज पुतळ्यासह संपूर्ण राम दरबाराच्या चमत्कारी मूर्ती सापडल्या. धार महाराणी शकूबाईंनी त्यांना धार येथे नेऊन मंदिरात बसवण्याचा निर्णय घेतला. हत्तींवर मूर्ती ठेवून त्या धार येथे नेल्या जाऊ लागल्यावर मांडूमध्ये भगवान श्री रामाचे मंदिर आहे त्या ठिकाणी हत्ती येऊन बसले आणि तेथून पुढे सरकले नाहीत. धार महाराणी शकूबाई यांनी विक्रम संवत १८२३ मध्ये चतुर्भुज श्री राम मंदिर बांधले आणि भगवान श्री रामाची चतुर्भुज स्वरूपाची मूर्ती स्थापित केली.
मांडू येथे असलेल्या जगातील एकमेव चतुर्भुज श्री राम मंदिराचे जुने गर्भगृह अडीचशे वर्षांपासून रिकामे होते. येथे येणारे भाविक गर्भगृहापर्यंत नक्कीच जात असत. परंतु येथे त्यांना भगवान श्रीरामाचे दर्शन होत नव्हते.
हे लक्षात घेऊन ५ ऑगस्ट २०२० रोजी अयोध्येतील रामजन्मभूमीवर भव्य राम मंदिराच्या उभारणीच्या भूमिपूजनासोबतच मांडू येथील राम मंदिराच्या जुन्या गर्भगृहात आठ धातूंनी बनवलेल्या राम दरबाराचेही अभिषेक करण्यात आले. ज्यामध्ये राम मंदिराचे पीठाधीश्वर नरसिंह दास महाराज यांच्यासह इतर ऋषी-मुनींनी आठ धातूंनी बनवलेल्या राम दरबाराला १०८ औषधी व दुधाच्या धारा आणि पंचामृताने अभिषेक केला. मंत्रपठणासोबतच जुन्या गर्भगृहात आठ धातूंनी बनवलेल्या राम दरबाराची प्राणप्रतिष्ठा करण्यात आली.
माहिती संकलन
सौ.संध्या यादवाडकर
माहिती स्त्रोत — इंटरनेट.
